Uhm, wacht eens even – wat nu, vierde trimester? Heeft een zwangerschap er niet maar drie? Jahaaaa… natuurlijk, zal dit verwarring veroorzaken voor de meeste mensen in het begin. Maar het is waar: De zwangerschap wordt beschreven in drie trimesters, terwijl de tijd vanaf de geboorte van uw baby tot zijn derde levensmaand het vierde trimester wordt genoemd. De Britse sociaal antropologe Sheila Kitzinger gebruikte het voor het eerst in de jaren ’70. Menselijke baby’s zijn – in vergelijking met dierlijke baby’s – eigenlijk zogenaamde “fysiologische vroeggeboorten”, zoals de Zwitserse zoöloog en antropoloog Adolf Portmann zegt. U hebt waarschijnlijk gemerkt dat veel baby’s uit de dierenwereld veel zelfstandiger ter wereld komen dan onze nakomelingen. In het geval van ons mensen heeft de natuur het in de loop van de evolutie echter iets anders geregeld, zodat het nieuwe gezinslid spontaan en natuurlijk door het moederlijke bekken past. Aangezien niet alleen ons bekken in de loop der millennia is veranderd door de rechtopgaande gang, maar ook het hoofd van de baby’s groter is geworden door de toenemende hersencapaciteit, worden zij, om precies te zijn, te vroeg geboren zodat het hoofd niet vast komt te zitten. Met als gevolg dat mensenkinderen direct na de geboorte afhankelijk zijn van permanente hulp. Je kunt het ook zo zeggen: De pasgeborene moet rijpen op het lichaam van zijn ouders, d.w.z. buiten de baarmoeder. In dit en het volgende deel van onze tipserie over het slapen van baby’s laat onze babywearing- en slaapexpert Katrin Ritter zien wat ouders moeten doen en hoe ze het slaapgedrag van hun kind positief kunnen beïnvloeden.
Vooral de eerste drie maanden zijn een grote uitdaging voor nieuwe ouders. Enerzijds is er een volledig nieuw gezinslid dat je eerst moet leren kennen – anderzijds staan naast de psycho-emotionele aspecten ook fysiologische aanpassingsprocessen op de voorgrond. Alles is immers nieuw voor de baby: hij moet plots voedsel opnemen, voor het eerst goed beginnen verteren, plots is er een dag- en nachtritme en ervaart hij onbekende dingen zoals zwaartekracht of temperatuurschommelingen. De zuigeling moet dus leren een evenwicht te vinden tussen opwinding en kalmte en ook zijn eigen lichaamstemperatuur te handhaven. Bovendien moet het zijn energiebalans vanaf zijn geboorte zelf in de hand houden. Dit zijn grote taken en je baby is afhankelijk van jouw hulp.
Hoe uw baby leert behoeften waar te nemen – en hoe u hem of haar daarbij kunt helpen
Elk kind is anders en heeft een speciaal temperament. En met elke baby moeten ouders opnieuw ontdekken welke behoeften belangrijk zijn en wanneer. Dat is niet zo gemakkelijk. Ouders hebben ook hun eigen geschiedenis, verwachtingen en ideeën, en dit alles speelt een rol in de dagelijkse verzorging. Feit is: als ouders heb je biologisch aangeboren, intuïtieve opvoedingsvaardigheden. Maar om deze tot bloei te laten komen, moet je bereid en in staat zijn om je met onverdeelde aandacht met je baby bezig te houden, om je emotioneel te laten leiden door zijn signalen. Uw baby moet leren wat zijn behoeften zijn (bv. slaap, voeding, nabijheid), hoe hij ze kan indelen en hoe hij er passend op kan reageren. Wat is de juiste reactie op elk gevoel? En dat is waar jij in beeld komt. Het doel is de signalen van uw baby waar te nemen, ze correct te interpreteren, en ontwikkelings- en situatiegericht en snel te reageren. Dit betekent de mogelijkheid bieden tot slapen wanneer men moe is, voeden wanneer men honger heeft, knuffelen wanneer de behoefte aan nabijheid zich voordoet. Hoe gevoeliger je bent in deze taak, hoe meer emotionele veiligheid je baby zal hebben. Hij kan zijn behoeften gemakkelijker toewijzen en begrijpen. Dit wordt co-regulering genoemd. Aangezien de ontwikkeling van kinderen een continu proces is en plaatsvindt in fasen van rijping en mijlpalen, leert je baby steeds meer zelfregulerende vaardigheden naarmate hij meer ervaring opdoet. Met als doel: steeds onafhankelijker te worden van zijn ouders en te weten hoe hij zichzelf kan helpen.
Vooral rond de derde maand gebeurt er veel in de ontwikkeling van het kind. Uw baby blijft zijn communicatievaardigheden ontwikkelen, begint te glimlachen en met u te communiceren. Zijn signalen worden steeds duidelijker en het wordt steeds gemakkelijker voor u om zijn behoeften te herkennen en erop in te spelen. Een van de redenen hiervoor is dat na de eerste drie maanden de vermeende spijsverteringsproblemen en het overmatig huilen vaak ophouden. Zo kun je veel beter onderscheiden wat je baby nodig heeft. Dus maak je niet druk. Gun jezelf dus deze eerste drie maanden om elkaar te leren kennen en samen aan te komen in jullie nieuwe kleine wereld. Hoe sneller, adequater en sneller u de signalen van uw baby juist inschat en erop reageert, hoe minder stress er zal zijn voor alle betrokkenen, ook wat het slapen betreft.
Wat zal u helpen in de eerste 3 maanden en daarna?
1. Vertrouw op je buikgevoel. Ja, er zijn ontelbare boeken en technieken over baby’s. Maar niets is waardevoller dan je moederlijke (of vaderlijke) instinct.
2.Probeer de behoeften van het kind waar te nemen en er gevoelig en snel op in te spelen. Je kunt je baby niet verwennen.
3. Wees je bewust van je eigen behoeften en zorg goed voor jezelf. Evenwichtige kinderen hebben evenwichtige ouders nodig.
4. vertrouw erop dat uw baby groeit in zelfregulerende vaardigheden (verminder co-regulatie meer en meer).
5. streef niet naar perfectie. Een “goede” ouder zijn is genoeg.
Vier kleine successen en geniet ervan!
U kent nu uw belangrijke taak en intuïtieve bekwaamheid met betrekking tot uw nieuwe gezinslid. In de volgende aflevering zullen we nagaan hoe u een goede nachtrust kunt bevorderen en hoe u verstandige slaapmiddelen kunt gebruiken – zodat er in de eerste plaats geen slaapproblemen ontstaan.
Bron: Babyschlaf – Dr. med. Daniela Dotzauer, Mabuse-Verlag, 2021
